’s morgens in alle vroegte wordt de auto gestart. Het is nog donker en heel onstuimig weer. Mijn interne motor is ook meteen gestart – een soort enthousiasme – en moedigt me aan om op te schieten. Het hemel huilt want het regent alsof de kraan helemaal is opengedraaid. De wind beukt met vlagen tegen de auto alsof ik al in de rollercoaster ben beland. Het is stil in de auto. Geen woord wordt er gewisseld met manlief en dan zet de radio een lied in van Kenstington ‘Uncharted’.
No one knows just what to say
It’s like we’re in uncharted territory
No one knows the proper way
It’s like the ground has fallen from under me
Lyrics Uncharted ‘Kensington’
De waterlanders gaan gelijk met de regen mee. Het stroomt overvloedig. Ik laat de zoute druppels over mijn wang glijden en heel soepel probeer ik ze met mijn tong langs de bovenlip op te vangen. Het is een onstuimige rit richting het ziekenhuis waar mijn 92-jarige moeder op haar sterfbed ligt. Een ziekbed was het vorige week nog en nu is het einde naderend.
No one knows what part to play
It’s like we’re in uncharted territory
No one knows another way
It’s like all grace in life has parted from me
Van ziekbed naar sterfbed
Aangekomen geef ik haar eerst een kus op haar voorhoofd en zeg haar goedemorgen. Ik noem mijn naam en strijk neer op een stoel naast het bed. Haar hand leg ik in de mijne. Dan geef ik haar een aai over haar bol en fluister in haar oor. Meestal schets ik een theekransje zoals we dat vroeger deden. Want dan hadden wij – zij vooral – even pauze. Een gezin met 8 kinderen groot brengen is namelijk hard werken. En thee drinken deden we na schooltijd samen met 2 theebiscuitjes en verhalen over school, vriendjes etc. Prachtig vond ze dat dagelijkse tafereel.
Op die ochtend blaast ze haar laatste adem uit met haar hand in de mijne. Ze is heel zacht overgegaan naar een andere wereld. Dankbaar en blij ben ik dat haar strijd is gestreden en dat zij nu vrij is. Verdrietig omdat ik haar moet laten gaan. Waterlanders vertroebelen inmiddels de inkt op het papier en een glimlach volgt…
De laatste zorg
Met een zwieper vliegt het gordijn open en daarmee kondigt een blijmoedige dame – Roelie – haar komst aan. Met een flinke grote beweging hijst ze de metalen koffer op het aanrecht in de ziekenhuiskamer. Ze start meteen een voorstel- en vragenronde en legt het protocol uit. Ook mijn rol en die van de aanwezigen is duidelijk is inmiddels. Een zacht melodietje klinkt uit de cassetterecorder en de setting is vriendelijk en openhartig. Mem haar kleding hangt netjes op de hanger bij de klok opdat wij de tijd niet vergeten. Haar ondergoed met handtasje en sierraden op het voeteneind van het bed. Alles is in gereedheid gebracht voor het bieden van de laatste zorg voor haar stoffelijk lichaam. Het waslapje dompel ik onder in het lauwwarme water en met een vleugje sunlight zeep begin ik mijn moeder te wassen, zoals zij mij ooit heeft gewassen. Met liefde en aandacht. Het aankleden gaat net zo zorgvuldig en de blijmoedige dame helpt ons heerlijk op weg en het muziekje op de achtergrond maakt het alsof we in andere sferen zijn beland. Met een lach en een traan maken we haar klaar voor het definitieve afscheid.
Wit ondergoed, haar zondagse kledij, het mooiste parelsnoer, zijdezachte haren en als laatste een vleugje make-up. En als we dan even een stapje terug doen en kijken hoe mooi ze is verschijnt er een flinke lichtbundel door het raam en licht haar hele gezicht op. Nog zachter wordt de aanblik door het zonlicht. Wauw ik ben helemaal onder de indruk en neem het aanzicht helemaal in mij op.
And all sensible words
All sensible souls
Oh, where do they go?
And why do they leave us now?
Afscheid
Een piepklein en pittoresk kerkje is uitgekozen voor het afscheid. Klein omdat er gekozen is voor intimiteit. Ongedwongen en een huiselijke sfeer is gewenst en dat werd het samen met de grote familie en de vele belangstellenden. Haar geliefde psalmen worden er gezongen. En tijdens de voordracht van haar levensverhaal kwam er wederom één bundel zonlicht tevoorschijn. Als een spotlight werd de kist met haar foto verlicht. Moederlief, het centrum in het verhaal, in de kerk en in het licht. Zachtjes raak ik de kist nog even aan. En bij het verlaten van de kerk werd Mem onder een oorverdovend klokkengeluid uitgedragen. Wat een stralend afscheid.
Rouw
Tijdens mijn dagelijkse wandelingen doorleef ik de afgelopen weken. In slechts 3 week tijd ging het proces van valpartij naar ziekbed naar sterfbed. Sommige dagen verkeer in het centrum van het rouwproces met krokodillentranen en nachten wakker liggen en andere dagen sta ik aan de zijlijn, beschouwend. En op deze maandagochtend ging ik weer op pad om de film weer eens af te spelen in mijn hoofd. Details beleven, voelen en ervaren. Mijzelf eraan blootstellen. Meestal hebben verdriet en tranen de overhand maar deze keer ging het anders. Deze ochtend was er vrijwel geen zon en veel bewolking. Dikke wolken hingen er in de lucht en er blies een koude stevige wind. Wind is trouwens heerlijk voor de ‘bovenkamer’ om gedachten te laten vervliegen. En plotsklaps was er één zonnestraal zo aanwezig en zo gericht op mij, dat er een warme gloed opkwam diep van binnen. Ik werd door warmte overspoeld en kreeg spontaan een glimlach op mijn gezicht. Een sprongetje maakte ik op straat. Ik werd helemaal blij. Ik ontving een boodschap dat Mem op haar plek was gearriveerd. Zij is thuis gekomen. En vanaf dat moment heeft rouw een ander tintje. Het is nu voornamelijk mijn proces van loslaten. Er zijn periodes dan lukt dat vrij ‘eenvoudig’ en er zijn momenten – zoals eerste de allereerste Moederdag zonder moeder – waarin de emoties meer gewicht in de schaal hebben.
And if I could go back again
I’ll go back again
If the worst is happening
How does anything work?
Now let me please go back again
I’ll go back again
Moederdag 2020 zal een bijzondere zijn en de lichtbundels – signalen – die ik heb gezien en ontvangen zullen als lichtbaken kostbaar zijn en die koester ik heel erg.
Een moeder is een lichtje dat nooit dooft in je hart en in je hoofd.
Fijne Moederdag en geniet van alle moois.
Hartegroet,
Gerda